Συμμετοχική δημοκρατία και μια νέα αντίληψη ταυτοτήτων. Η συνεδρία άνοιξε με τοποθέτηση της κ. Calypso Nicolaides, διαπρεπούς καθηγήτριας διεθνών σχέσεων, η οποία τόνισε ότι οι διαδικασίες εκδημοκρατισμού αφορούν τόσο τον εαυτό μας όσο και τις πλουραλιστικές κοινωνίες αλλά και, σε ένα τρίτο επίπεδο, παγκόσμια προτάγματα των κοινωνιών.
Η δημοκρατία εδραιώνεται σταδιακά μέσα από μια αμφίδρομη διαδικασία η οποία περιλαμβάνει τόσο την μεταφορά εξουσιών προς τα επάνω (κοινοβούλια) όσο όμως και την διαρκή επαγρύπνηση για ουσιαστική συμμετοχή των πολιτών στη βάση. Στην σημερινή εποχή ζούμε τη μετάβαση από το 2ο κύμα δημοκρατικού μετασχηματισμού (Κοινοβούλια) προς το 3ο (διασυνοριακή και διαχρονική άσκηση Δημοκρατίας). Είχε προηγηθεί φυσικά η μετάβαση από το 1ο στάδιο (άμεση-συμμετοχική δημοκρατία πολιτών στην Αρχαία Αθήνα) προς το 2ο (Κοινοβουλευτισμός).
Στη συνέχεια τον λόγο έλαβε ο κ. Nicolo Milanese, διευθυντής των ευρωπαϊκών εναλλακτικών δικτύων, ο οποίος υπογράμμισε την ενθαρρυντική προοπτική θεσμοποίησης ορισμένων μορφών συμμετοχικής δημοκρατίας πολιτών σε επίπεδο Ε.Ε. Μόνο έτσι θα νιώσουν οι ενεργοί πολίτες ότι η διαδικασία είναι δική τους. Οι συνελεύσεις πολιτών για το μέλλον της Ευρώπης παρά τις θετικές τους προοπτικές επισκιάστηκαν από την απουσία εκπροσώπων μεταναστών, προσφύγων καθώς και μη Ευρωπαίων πολιτών που διαβιούν σε χώρες της Ε.Ε.
Η συνεδρία ολοκληρώθηκε με την παρέμβαση του κ. Gabriele Serge, Διευθυντή του Ιδρύματος Victorio Dan Segre ο οποίος οριοθέτησε την βασική παραδοχή που πρέπει να πληροί μια ομάδα ώστε να χαρακτηρίζεται ως κοινότητα η οποία δεν είναι άλλη από την ανάγκη (όχι επιλογή) συσχέτισης της με έναν οριοθετημένο χώρο. Αν ο χώρος δεν υπάρχει ομιλούμε απλά για μια ομάδα συμφερόντων, σίγουρα όχι για μια κοινότητα. Εμβαθύνοντας, ο κ. Serge υπογράμμισε ότι η επιτυχία «κατάληψης από ανάγκη» ενός κοινού χώρου από διαφορετικών προελεύσεων, αφετηριών και αντιλήψεων άτομα μπορεί να καταστεί εφικτή μόνο μέσα από την ενίσχυση της «εμπάθειας» σε ατομικό επίπεδο.
Η δύσκολη κατάκτηση της τελευταίας προϋποθέτει την ειλικρινή αναγνώριση της ποικιλομορφίας και των διαφορών των ταυτοτήτων των άλλων συμμετεχόντων στην κοινότητα, διαδικασία που μπορεί να επιτευχθεί μόνο εάν ο καθένας μας προσωπικά «εορτάσει» την ατομική του ταυτότητα. Η ολοκλήρωση αυτής της διαδικασίας θα εξορθολογίσει μέσα μας το γεγονός ότι η συνύπαρξη διαφορετικών ατόμων στο χώρο μίας κοινότητας θέτει, εκ των πραγμάτων, τις πεποιθήσεις καθενός μας σε δοκιμασία απέναντι στις αντίστοιχες καθενός από τα άλλα μέλη.